Kliknij i dowiedz się więcej o Czubatce
Charakterystyka
Sikora typowo leśna, osiadła. Zamieszkuje swoje terytorium także w zimie. Żywa i bardzo ruchliwa. Czubatka jest ptakiem szeroko rozpowszechnionym i średnio licznym lęgowym w Polsce, niemniej jednak trudna do obserwacji, gdyż podobnie jak sosnówka większość czasu spędza w koronach wysokich drzew iglastych. Przy karmnikach nie tak częsta, jak inne gatunki sikor. Jest mniejsza od bogatki, osiąga wielkość modraszki . Łatwo rozpoznawalna po zaostrzonym, czarno-białym łuskowanym i zawadiacko wyglądającym czubku, który może składać (człon cristatus w nazwie naukowej pochodzi od łacińskiego crista oznaczającego czub, grzebień, co doskonale pasuje do wyglądu ptaka) oraz charakterystycznym rysunku na jasnych bokach głowy. Wąskie i ciemne paski oczne zaginają się hakowato ku dołowi. Podbródek i górna część piersi czarne, skąd na boki szyi biegną wąskie czarne paski okalające białe policzki. Z wierzchu brunatna i biaława od spodu. Po bokach gliniasty nalot. Brak dymorfizmu płciowego. Mniej żywo ubarwione osobniki młodociane cechuje krótszy czubek i nie tak wyrazisty rysunek na głowie. Jesienią przybierają szatę ostateczną. Samiec i samica łączą się w pary na całe życie, a ptaki młode zazwyczaj łączą się z owdowiałymi ptakami dorosłymi. Czubatki rzadko łączą się w większe grupy, chociaż poza sezonem lęgowym mogą wspólnie z ptakami nielęgowymi bronić terytorium żerowiska. Niekiedy towarzyszą stadkom innych sikor.
Wielkość
długość ciała wraz dziobem i ogonem: 11 – 12cm
rozpiętość skrzydeł: 17 – 20cm
waga 11 – 13g
Pokarm
Żywi się głównie drobnymi owadami i ich larwami oraz pająkami, które łowi w koronach drzew iglastych. Latem gromadzi je w licznych kryjówkach jako zapas na zimę. Zimą zbiera z kolei nasiona drzew iglastych.
Dokarmiana preferuje pokarm tłuszczowy oraz pokruszone orzechy włoskie i ziemne, które ukrywa w razie nadmiaru podaży. Słonecznik zjada nie tak chętnie, jak inne sikory lub ignoruje w ogóle.
Śpiew/Głos ♫
Piosenka składa się z serii energicznie powtarzanych dźwięków podobnych do głośnych okrzyków, które brzmią jak „ci-ci-cjut giurregiurre ci-ci-cjut … „ . Odgłosy porozumiewawcze to bardzo charakterystyczne wibrujące i turkoczące „jurrrrr” lub „ci-ci-gjurrr” niekiedy powtarzane.
Rozród i gniazdowanie
Buduje gniazda w dziuplach, które podobnie jak czarnogłówka wykuwa samodzielnie w spróchniałym drewnie pni lub pniaków. Niekiedy wykorzystuje wypróchniałe dziury, które sama rozbudowuje. Może też wykorzystywać istniejące dziuple lub skorzystać z budek lęgowych. Gniazdo uwite z mchów, porostów i źdźbeł traw wykłada od środka miękkim włosiem i wełną. Zazwyczaj 1 lęg w roku, sporadycznie 2 (na nizinach). Zniesienie w postaci 5 do 9 białawych, czerwono nakrapianych pojawia się na początku kwietnia lub pod koniec marca. Samica, karmiona przez samca wysiaduje jaja samodzielnie przez 15-18 dni. Pisklęta karmione są w gnieździe przez 18-21 dni, a potem poza nim. Usamodzielniają się po trzech tygodniach od wylotu.
Biotop
Gniazduje od Hiszpanii i Francji na wschód aż po Ural. Nie występuje w południowej Grecji, we Włoszech i na Wyspach Brytyjskich z wyjątkiem Szkocji. W Polsce zasiedla cały obszar kraju, w górach do wysokości 1400m, gdzie razem z czarnogłówką zasiedla bory świerkowe. Występuje ponadto w piętrze kosodrzewiny na większej wysokości. Czubatka zamieszkuje głównie bory szpilkowe, ale także mieszane z niewielką choćby liczbą martwych drzew. Spotykana również w parkach i na cmentarzach z domieszką drzew iglastych. Licznie występuje także w suchych borach sosnowych (np. Bory Dolnośląskie i Tucholskie), z uwagi na brak konkurencji innych gatunków sikor. Znaczna populacja występuje w Sudetach, na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej i Beskidach Zachodnich. W Puszczy Białowieskiej zagęszczenie czubatki szacuje się na 4-5 par przypadających na 1km² badanej powierzchni